Âm mưu “gặm nhấm” Biển Đông của Trung Quốc

Khu vực nhà giàn DK1, trong đó có bãi Tư Chính nằm trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý tính từ đường cơ sở của Việt Nam (ảnh lớn). Tàu Hải Dương 8 của Trung Quốc vi phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam từ đầu tháng 7 (ảnh nhỏ)

Trung Quốc đưa nhóm tàu khảo sát Hải Dương 8 xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam ở khu vực bãi Tư Chính, phía nam Biển Đông không chỉ vi phạm luật pháp quốc tế mà còn cho thấy nhiều toan tính của Bắc Kinh.

Chiến thuật “gặm nhấm”

Theo TS Trần Công Trục, nguyên Trưởng Ban Biên giới Chính phủ, khi điều động nhóm tàu khảo sát Hải Dương 8 vượt hàng nghìn hải lý từ lục địa Trung Quốc xuống hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam lần này, Trung Quốc nhằm đạt nhiều mục tiêu.

Thứ nhất, về pháp lý, Trung Quốc quyết tâm hợp thức hóa yêu sách cái gọi là “đường lưỡi bò” chiếm trên 90% diện tích Biển Đông, bằng lập luận ngụy biện rằng các thực thể địa lý là những bãi ngầm, nằm trong vùng đặc quyền kinh tế và trên thềm lục địa phía nam Biển Đông của các nước ven Biển Đông đều là bộ phận của “quần đảo Nam Sa của Trung Quốc” (tức quần đảo Trường Sa của Việt Nam). Trung Quốc xem bãi Tư Chính là một phần của quần đảo Nam Sa thuộc “chủ quyền bất khả xâm phạm” của họ. Nhưng lập luận ngụy biện này hoàn toàn trái ngược với những quy định của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982 và đặc biệt đã bị phán quyết của Tòa Trọng tài quốc tế The Haye năm 2016 bác bỏ.

Thứ hai, Trung Quốc đang thực hiện chiến lược độc chiếm Biển Đông, dùng Biển Đông làm bàn đạp vươn lên vị trí siêu cường quốc tế tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Theo đó, Trung Quốc đã dùng vũ lực chiếm quần đảo Hoàng Sa, một phần quần đảo Trường Sa của Việt Nam, sau đó biến các thực thể này thành các đảo nhân tạo rất lớn và đang từng bước quân sự hóa. Đồng thời, Bắc Kinh tiếp tục triển khai chiến thuật “gặm nhấm” đối với các thực thể địa lý là những bãi ngầm, rạn san hô nằm trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa hợp pháp của các quốc gia ven Biển Đông, như những gì đã xảy ra ở Đá Vành Khăn năm 1995, bãi cạn Scarborough 2012, bãi Cỏ Mây…

Không được lơ là, chủ quan

TS Trần Công Trục cho biết Việt Nam đã và đang tiến hành thăm dò khai thác dầu khí, đã xây dựng các cụm dịch vụ mang tên DK phù hợp với các quy định về quyền và nghĩa vụ của quốc gia ven biển theo điều 60, UNCLOS 1982, quy định về các đảo nhân tạo, thiết bị và công trình trong vùng đặc quyền kinh tế và điều 80 quy định về các đảo nhân tạo, thiết bị và công trình ở thềm lục địa. Việt Nam có đặc quyền tiến hành xây dựng, cho phép và quy định việc xây dựng, khai thác và sử dụng các thiết bị và công trình dùng vào mục đích được trù định ở điều 56 của UNCLOS 1982 hoặc các mục đích kinh tế khác trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa.

TS Trần Công Trục nhận định, do phản ứng quyết liệt nhưng có tình có lý của Việt Nam và một số nước trên thế giới, có thể nhóm tàu Trung Quốc sẽ rút đi với lý do là hoàn thành một đợt nghiên cứu hoặc một lý do nào đó nhưng Việt Nam không được lơ là, chủ quan, bởi có thể đây chỉ là bước thăm dò cuối cùng trước khi họ có những hành động quyết liệt nhằm hiện thực hóa mưu đồ biến Biển Đông thành ao nhà, biến vùng không có tranh chấp thành có tranh chấp.

TS Trần Công Trục lưu ý sau khi Việt Nam đã công khai yêu cầu Trung Quốc rút các tàu vi phạm tại vùng biển nam Biển Đông, nếu Trung Quốc vẫn tiếp tục thì Việt Nam nên sử dụng hình thức đấu tranh cao hơn về mặt ngoại giao. Trước hết, Việt Nam nên xúc tiến việc thu thập hồ sơ, bằng chứng có liên quan đến các vi phạm của Trung Quốc, như tọa độ nơi xảy ra vi phạm, các bằng chứng về việc thăm dò, nghiên cứu, các hoạt động gây hấn của các tàu vũ trang của Trung Quốc... để lập hồ sơ pháp lý cho những bước đấu tranh ngoại giao pháp lý tiếp theo. Việt Nam có thể gửi lên các tổ chức liên quan của Liên hợp quốc, đưa vụ việc ra các cơ quan tài phán quốc tế. Trên thực địa, các lực lượng thực thi pháp luật trên biển của Việt Nam cần cảnh giác, kiềm chế, hành xử theo đúng thủ tục pháp lý hiện hành; không mắc bẫy khiêu khích của Trung Quốc để họ kiếm cớ gây đụng độ vũ trang, gây bất ổn, làm ảnh hưởng đến các hoạt động khai thác dầu khí của Việt Nam tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa 200 hải lý.

PHƯƠNG LINH (tổng hợp)