Bắt tạm giam trẻ vị thành niên có đúng pháp luật?

Đơn kiến nghị của chị Lưu Hoàng Yến và thông báo bắt tạm giam Đ.T.A. của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh

Vừa qua, chị Lưu Hoàng Yến ở phường Tân Bình (TP Hải Dương) phản ánh Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh bắt tạm giam con chị là Đ.T.A. do liên quan đến vụ hiếp dâm người dưới 16 tuổi là chưa phù hợp với quy định của pháp luật, ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe của cháu.

Theo Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh, khoảng 11 giờ ngày 27.6.2020, Đ.T.A. (sinh ngày 17.4.2005) cùng N.V.K. (sinh năm 2003, ở phường Tân Hưng), V.T.D. (sinh năm 2005), H.V.A. (sinh năm 2003, trú tại phường Cẩm Thượng) đến nhà P.V.T. (sinh năm 1997, ở xã Gia Xuyên, cùng TP Hải Dương) chơi và ăn cơm, uống bia. N. (sinh năm 2007, ở TP Hải Dương) do quen biết các đối tượng nên cũng có mặt tại đây. Hơn một giờ ăn uống, N. bị say bia và lên giường ở tầng một nằm nghỉ. Thấy vậy, T.A. đã bế N. lên tầng 2 rồi quan hệ tình dục với N. Sau đó, D. và K. thay nhau quan hệ tình dục với N.

Theo chị Yến, thời điểm T.A. phạm tội mới được 15 năm 2 tháng 7 ngày tuổi. Gia đình chị không bao che cho hành vi vi phạm pháp luật của T.A. nhưng mong muốn khi cơ quan chức năng thực thi pháp luật cần tôn trọng các quyền, lợi ích hợp pháp của cháu. Trong quá trình điều tra, gia đình và T.A. chấp hành nghiêm chỉnh, đầy đủ mọi yêu cầu của cán bộ điều tra, khai báo thành khẩn nội dung vụ việc. Chị Yến cho biết: "Điều tra viên gọi điện thoại cho tôi để chở cháu lên, chẳng hạn nếu gọi vào lúc 7 giờ sáng thì 2 giờ chiều tôi có mặt. Còn nếu gọi vào 5 giờ chiều hôm trước thì 8 giờ sáng hôm sau tôi và cháu có mặt để làm việc. T.A. không vắng mặt bất cứ buổi làm việc nào và cũng không có biểu hiện trốn tránh, gây khó khăn gì".

Cũng theo chị Yến, trước khi bị bắt, T.A. đang là học sinh và ở cùng gia đình, không trốn tránh, bất hợp tác hay có âm mưu, kế hoạch thực hiện hành vi vi phạm pháp luật khác. Sau khi sự việc xảy ra, đại diện gia đình chị đến gặp gia đình người bị hại xin lỗi, mong muốn được bù đắp tổn thất về tinh thần cho N. Bản thân T.A. tỏ ra ăn năn, hối hận về hành vi phạm tội của mình. Sau khi tìm hiểu quy định của pháp luật hiện hành, gia đình chị Yến cho rằng cơ quan điều tra bắt tạm giam T.A. là chưa đủ căn cứ, chưa phù hợp với trẻ dưới 16 tuổi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý, sức khỏe. Gia đình mong muốn Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh khẩn trương hủy bỏ tạm giam với T.A. 

Theo luật sư Nguyễn Trọng Quyết, Công ty Luật TNHH An Phước (TP Hải Dương) là người bào chữa cho T.A., một trong những nguyên tắc tiến hành tố tụng đối với người dưới 18 tuổi bị buộc tội, đặc biệt là trẻ em - người dưới 16 tuổi quy định ở khoản 1, điều 414, Bộ luật Tố tụng hình sự là: "Bảo đảm thủ tục tố tụng thân thiện, phù hợp với tâm lý, lứa tuổi, mức độ trưởng thành, khả năng nhận thức của người dưới 18 tuổi; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dưới 18 tuổi; bảo đảm lợi ích tốt nhất của người dưới 18 tuổi". 

Luật sư Quyết cũng cho rằng việc thực hiện biện pháp ngăn chặn là bắt tạm giam T.A. không phù hợp với quy định của pháp luật. Tại khoản 2, điều 419 của Bộ luật Tố tụng hình sự quy định, việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp, bắt người, tạm giữ, tạm giam được chia thành 2 trường hợp theo nhóm tuổi với người bị buộc tội từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi và từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi. Trong đó, người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi có thể bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, bị bắt, tạm giữ, tạm giam về tội phạm quy định tại khoản 2, điều 12 của Bộ luật Hình sự nếu có căn cứ quy định tại các điều 110 (giữ người trong trường hợp khẩn cấp), điều 111 (bắt người phạm tội quả tang), điều 112 (bắt người đang bị truy nã), các điểm a, b, c, d và đ khoản 2, điều 119 của bộ luật này. Theo các điều luật trên, cơ quan chức năng chỉ áp dụng biện pháp tạm giữ, tạm giam đối với người bị buộc tội là người dưới 18 tuổi khi có căn cứ cho rằng việc áp dụng biện pháp giám sát và các biện pháp ngăn chặn khác không hiệu quả.

Theo Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, việc Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam T.A. là phù hợp với quy định của pháp luật. Đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, có nhiều đối tượng cùng thực hiện hành vi phạm tội. 

Theo một số thẩm phán công tác tại Tòa án Nhân dân tỉnh, trong vụ án này, cơ quan chức năng bắt tạm giam T.A. là hợp lý. Do có nhiều đối tượng trực tiếp và gián tiếp liên quan đến vụ việc nên phải thực hiện biện pháp cách ly, tránh ảnh hưởng đến quá trình, kết quả điều tra, làm rõ hành vi phạm tội của từng đối tượng.

Từ những căn cứ của pháp luật và thực tế diễn biến của vụ án, chúng tôi nhận thấy Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh áp dụng biện pháp bắt tạm giam T.A. là cần thiết. 

DT