Hải Dương đã rất nỗ lực, quyết liệt và kịp thời trong chống dịch

PGS.TS Trần Như Dương, Phó Viện trưởng Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, Trưởng Đoàn công tác Bộ Y tế tại Hải Dương phát biểu 

Chống dịch trong bối cảnh rất khó khăn, phức tạp

Trước hết, tôi nhất trí với các nội dung báo cáo của Ban Chỉ đạo PCD Covid-19 của tỉnh Hải Dương với những đánh giá, phân tích chi tiết, cụ thể.

Tôi cũng muốn được làm rõ thêm rằng việc chống dịch lần này tại Hải Dương rất phức tạp và khó khăn bởi: 

Thứ nhất, dịch tại Hải Dương là do biến chủng kiểu Anh của virus có khả năng lây lan rất nhanh và mạnh. Cả thế giới đều sợ chủng virus này. Tỷ lệ người lành mang trùng rất cao, cao gấp đôi so với các vụ dịch trước đây, lên tới 80% theo thống kê của hệ điều trị. Chính vì vậy vô cùng khó khăn để giám sát phát hiện ra ca bệnh thông qua các biện pháp giám sát thông thường mà bắt buộc phải thông qua xét nghiệm diện rộng, nhanh. Các vụ dịch trước đây, tỷ lệ người lành mang trùng chỉ 35-40%.

Thứ hai, ổ dịch bị phát hiện muộn cả ở Chí Linh và Cẩm Giàng nên đã gây ra sự lây nhiễm lớn khó kiểm soát và đã tạo ra những trọng điểm dịch phức tạp mà chúng ta phải giải quyết.

Tại Chí Linh, dịch xảy ra ban đầu ở môi trường khu công nghiệp đông công nhân nên lây nhiễm cao và tạo ra mối liên quan dịch tễ lớn với cộng đồng dân cư ở nhiều huyện khác nhau trong tỉnh nơi có công nhân cư trú. Còn tại Cẩm Giàng thì dịch xuất phát từ dịch vụ nhạy cảm là karaoke nên mối liên quan dịch tễ càng lớn và việc truy vết rất khó khăn.

Thứ ba, dịch lại xảy ra vào dịp cận Tết và Tết nên lại càng khó khăn hơn cho việc chống dịch.

Thứ tư, do dịch xảy ra dồn dập, cường độ mạnh, số ca mắc lớn trong một thời gian ngắn nên ở giai đoạn đầu việc phải đáp ứng tổ chức cách ly tập trung F1 với số lượng quá lớn, cũng như đòi hỏi của công tác xét nghiệm phải nhanh và số lượng bệnh phẩm đổ về hàng ngày cao gấp vài chục lần so với bình thường nên đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.

Lượng mẫu xét nghiệm trong 1 tháng cao nhất trong các đợt chống dịch của một tỉnh

Sau 33 ngày đoàn công tác của Bộ Y tế cùng sát cánh với Hải Dương chống dịch, chúng tôi thấy rằng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Hải Dương đã rất nỗ lực, quyết liệt và kịp thời trong chống dịch, đã bám sát các chủ trương, chỉ đạo của Trung ương trong triển khai các biện pháp chống dịch trên địa bàn. Toàn tỉnh Hải Dương cũng rất trách nhiệm cùng cả nước trong chống dịch với tinh thần “chống dịch không chỉ riêng cho Hải Dương mà còn là để giữ an toàn cho cả nước”. Bên cạnh đó, tỉnh Hải Dương cũng đã rất cầu thị, tiếp thu và khắc phục ngay những vấn đề tồn tại mà Trung ương yêu cầu. Chúng ta còn nhớ ngày mùng 3 Tết cũng chính tại trụ sở này, đoàn công tác của Trung ương lúc đó đã rất lo lắng về việc có thể có lây nhiễm chéo trong các khu cách ly tập trung và đề nghị tỉnh phải khắc phục ngay. Ngay tối hôm đó và ngày hôm sau, Hải Dương đã lập tức cho chuyển toàn bộ công nhân Công ty TNHH Điện tử POYUN đang cách ly tập trung tại một số cơ sở sang một địa điểm mới, đồng thời cho giãn cách tối đa các khu cách ly tập trung; siết chặt và thực hiện nghiêm ngặt các quy định trong các khu cách ly; điều một số lượng lớn chiến sĩ quân đội tham gia, quản lý, điều hành các khu cách ly tập trung.

Năng lực xét nghiệm của Hải Dương đã tăng lên gấp 20 lần so với trước

Kết quả là đến nay các khu cách ly tập trung đều đang được quản lý và thực hiện tốt. Trong số 16.448 F1 đã được cách ly thì đến ngày 27.2 đã có 13.057 người hoàn thành việc cách ly một cách an toàn, đã được trở về nhà để tiếp tục cách ly tại nhà theo quy định. Trung ương cũng yêu cầu Hải Dương cần tăng công suất xét nghiệm cũng như tăng số lượng mẫu xét nghiệm diện rộng ở khu vực ổ dịch cũng như vùng nguy cơ cao để bảo đảm được tốc độ chống dịch, thì đến nay Hải Dương đã tăng được công suất xét nghiệm lên tới 10 lần so với những ngày đầu và số lượng mẫu xét nghiệm trong 1 tháng qua đã lên tới 431.877 mẫu, cao nhất trong các đợt chống dịch của một tỉnh từ trước đến nay. Đà Nẵng sau 1 tháng đã xét nghiệm 320.000 mẫu.

Tổ "Covid cộng đồng" là một điểm sáng trong cả nước

Một vấn đề nữa Trung ương cũng rất quan tâm và yêu cầu đó là phải đẩy mạnh việc PCD dựa vào cộng đồng thông qua tổ "Covid cộng đồng". Hải Dương cũng đã rất nhanh chóng và tập trung cao để thực hiện việc này. Có thể nói đến hôm nay việc thành lập và đưa vào hoạt động của tổ "Covid cộng đồng" của tỉnh Hải Dương đã là một điểm sáng trong cả nước. Hiện tại toàn tỉnh Hải Dương đã thành lập được khoảng 11.000 tổ "Covid cộng đồng" với gần 2,5 vạn người tham gia. Các tổ này đang hằng ngày đi từng ngõ, gõ từng nhà thực hiện nhiệm vụ góp phần quan trọng cho công tác giám sát và PCD của tỉnh Hải Dương.

Các thành viên tổ "Covid cộng đồng" thăm hỏi ít nhất mỗi gia đình hai lần một ngày

Cho đến nay với rất nhiều nỗ lực chống dịch, chúng ta đã có được những kết quả đáng ghi nhận như vậy, tuy nhiên, nguy cơ bùng phát dịch trở lại vẫn hoàn toàn có thể xảy ra nếu chúng ta lơ là, chủ quan, không tiếp tục thực hiện tốt, quyết liệt các biện pháp PCD. Bên cạnh đó, không loại trừ khả năng mầm bệnh là người lành mang trùng có thể đã đi vào cộng đồng vì chủng virus lần này có tỷ lệ người lành mang trùng rất cao. Vì thế nguồn lây là người lành mang trùng sẽ vẫn luôn là nguy cơ thường trực cho cộng đồng và có thể sẽ gây ra các ca mắc mới không rõ nguồn gốc bất cứ lúc nào, bất cứ ở đâu. 

Trong thời gian tới đây để không bị động, bất ngờ chúng ta phải nhìn nhận sự thật khách quan này để luôn luôn phải cảnh giác cao độ, phải có những biện pháp phù hợp, khả thi, hiệu quả để có thể chung sống an toàn với dịch bệnh và phát triển kinh tế - xã hội. Chính vì vậy chúng ta phải coi việc PCD Covid-19 một cách thường xuyên, liên tục là một phần của cuộc sống trong điều kiện bình thường mới.

11 đề xuất về chuyên môn

Để thực hiện tốt được "mục tiêu kép" mà Chính phủ đề ra “vừa phòng chống tốt dịch bệnh vừa phát triển kinh tế - xã hội trong điều kiện bình thường mới”, chúng tôi có một số đề xuất về chuyên môn với tỉnh Hải Dương như sau:

1. Tiếp tục cập nhật, bổ sung hoàn thiện kế hoạch tổng thể về PCD Covid-19 của tỉnh, trong đó phải chi tiết các kịch bản, các tình huống và đi đôi với đó là việc bảo đảm nguồn lực, cơ sở vật chất, phân công phân nhiệm cụ thể để xử lý từng kịch bản, từng tình huống dựa trên việc tổng kết, đánh giá rút kinh nghiệm từ đợt chống dịch lần này.

2. Thực hiện triệt để các biện pháp PCD theo quy định trên địa bàn toàn tỉnh, thực hiện đúng, đầy đủ 5 chiến lược mà Ban Chỉ đạo quốc gia PCD Covid-19 đã đề ra. Khi xuất hiện ca bệnh mới thì lập tức quây thật chặt, xử lý ổ dịch triệt để không để dịch có cơ hội bùng phát với phương châm “dập tắt dịch ngay từ khi còn là đốm lửa nhỏ, kiên quyết không để lan thành đám cháy”. Trước mắt cần tập trung nguồn lực cao nhất, quyết liệt khoanh vùng để dập tắt ổ dịch tại huyện Kim Thành trong thời gian sớm nhất.

3. Duy trì hoạt động thường xuyên, liên tục, thực chất có hiệu quả của các tổ “Covid cộng đồng” tại tất cả các khu dân cư. Phải coi đây là một trong những biện pháp chiến lược, căn cơ, lâu dài cho công tác PCD của tỉnh Hải Dương.

4. Chú trọng công tác giám sát, thực hiện các biện pháp PCD tại các cơ quan, công sở, trường học, công ty, khu công nghiệp. Các tổ “An toàn Covid” được thành lập tại các cơ quan, công sở, trường học, công ty, khu công nghiệp cũng phải hoạt động thường xuyên, liên tục, thực chất, hiệu quả.

5. Phải hết sức chú trọng công tác giám sát, bảo đảm an toàn tuyệt đối cho các bệnh viện. Kiên quyết không để lọt bệnh nhân Covid-19 xâm nhập vào các bệnh viện mà không biết. Bảo vệ các nhóm bệnh nhân yếu thế, bệnh nhân nguy cơ cao. Thực hiện việc phân luồng, khám sàng lọc, xét nghiệm một cách nghiêm ngặt.

6. Tiếp tục tăng cường mạnh mẽ hoạt động của hệ thống giám sát bệnh thường quy, cụ thể là: Giám sát chặt chẽ các ổ dịch cũ cũng như các ổ dịch mới vừa kết thúc. Tỉnh cần chú trọng đầu tư nguồn lực, nhân lực cho hệ thống giám sát ở tất cả các tuyến để có năng lực phát hiện ngay được ca bệnh nghi ngờ để từ đó đáp ứng kịp thời không để dịch có cơ hội bùng phát. Hệ thống giám sát phải phát hiện sớm được ca bệnh nghi ngờ ở bất cứ nơi nào nó xuất hiện thông qua giám sát sốt, ho, đau họng, cảm cúm, viêm đường hô hấp tại cộng đồng, hiệu thuốc cũng như tại các cơ sở khám chữa bệnh. Phải bảo đảm kinh phí thường xuyên, lâu dài cho việc giám sát, lấy mẫu và xét nghiệm SARS-CoV-2 cho tất cả các trường hợp: sốt-ho-đau họng-hội chứng cảm cúm, viêm đường hô hấp trên địa bàn toàn tỉnh cả ở trong cộng đồng và ở cơ sở điều trị vì đây chính là chỉ số giám sát, theo dõi dịch rất quan trọng bắt buộc phải thực hiện.

7. Nên định kỳ tổ chức lấy mẫu xét nghiệm chọn mẫu một số nhóm người có nguy cơ cao, cộng đồng có nguy cơ cao, một số công ty, nhà máy để đánh giá nguy cơ và theo dõi tình hình dịch trên địa bàn tỉnh.

8. Bám sát kế hoạch và chỉ đạo của Trung ương để có kế hoạch chuẩn bị cũng như tổ chức triển khai thật tốt việc tiêm vaccine Covid-19 trên địa bàn tỉnh trong thời gian sắp tới.

9. Tuyên truyền thường xuyên liên tục cho nhân dân về các biện pháp PCD để nhân dân ủng hộ và thấy được trách nhiệm của mình trong việc phòng bệnh để bảo vệ cho chính gia đình mình và toàn thể cộng đồng. Phải coi công tác tuyên truyền PCD bệnh cho nhân dân như là những liều vaccine, như là những liều thuốc thật sự.

10. Duy trì thường xuyên việc kiểm tra, giám sát từ tuyến trên xuống tuyến dưới, xuống tận cộng đồng dân cư để đánh giá việc thực hiện công tác PCD tại cơ sở. Trong quá trình kiểm tra nếu nơi nào, người nào làm tốt nên biểu dương, nếu nơi nào, người nào làm không tốt nên có kiểm điểm, truy trách nhiệm cụ thể.

11. Rà soát, củng cố, hoàn thiện các khu cách ly tập trung trên địa bàn toàn tỉnh để bảo đảm đáp ứng trong mọi tình huống tránh quá tải cũng như bảo đảm an toàn khi tổ chức cách ly tập trung sau này.

PGS.TS TRẦN NHƯ DƯƠNG
Phó Viện trưởng Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, Trưởng Đoàn công tác Bộ Y tế tại Hải Dương