Nhiều người thờ ơ với bảo hiểm y tế

Khoa Ngoại 2, Bệnh viện Đa khoa tỉnh thường xuyên tiếp nhận bệnh nhân không có thẻ bảo hiểm y tế đến điều trị

Chủ quan

Cách đây vài ngày, anh Quách Đại Vấn (42 tuổi) ở xã Thanh Xá (Thanh Hà) phải đi cấp cứu do tai nạn giao thông. Vì không có thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) nên gia đình anh Vấn phải chi trả 100% chi phí từ tiền giường nằm đến thuốc men... Vốn là lao động tự do, thu nhập bấp bênh, con cái đang trong độ tuổi ăn học nên số tiền gần 20 triệu đồng viện phí đã trở thành gánh nặng với gia đình anh. Mặc dù hiểu được giá trị của tấm thẻ BHYT nhưng anh không tham gia, bởi với anh hơn 700.000 đồng mua thẻ BHYT mỗi năm cũng phải đắn đo. "Kinh tế gia đình chưa khá giả trong khi tôi đang ở độ tuổi lao động, còn khỏe mạnh nên không cần đến thẻ BHYT", anh Vấn nói.

Chỉ khi đau ốm, mắc bệnh mạn tính, nan y mới cần mua BHYT là suy nghĩ của anh Phạm Văn C. (27tuổi) ở xã Cẩm Văn (Cẩm Giàng). Anh C. nghĩ mình đang ở tuổi thanh niên nên không cần thiết phải bỏ ra một khoản tiền để mua thẻ BHYT trong khi không dùng tới. Chỉ đến khi anh C. bất ngờ bị tai nạn, phải nhập viện điều trị với số tiền viện phí khoảng 20 triệu đồng anh mới thấy tiếc vì đã không mua thẻ BHYT. 

Bệnh viện Đa khoa tỉnh thường xuyên tiếp nhận các trường hợp đến khám, điều trị không có thẻ BHYT như những trường hợp kể trên. Một số bệnh nhân nhập viện trong tình trạng bệnh nặng, gặp chấn thương do tai nạn giao thông, chi phí điều trị từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng. Đa số các trường hợp này đều ở độ tuổi lao động và ở khu vực nông thôn. Như trường hợp của anh Nguyễn Tiến C. (43 tuổi) ở xã Cẩm Đoài (Cẩm Giàng) bị chấn thương sọ não, gãy xương đùi, chi phí điều trị lên tới 80 triệu đồng nhưng không có thẻ BHYT. Điều dưỡng trưởng Khoa Ngoại 2 Phùng Văn Hoan cho biết: "Bệnh viện phải trích kinh phí hỗ trợ nhiều gia đình bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn giúp họ giảm gánh nặng tài chính".

Theo thống kê của Bảo hiểm Xã hội tỉnh, toàn tỉnh hiện còn hơn 10% số dân chưa tham gia BHYT, đa số ở độ tuổi từ 18 - 45, bao gồm sinh viên mới ra trường, lao động tự do hoặc lao động đang làm việc trong doanh nghiệp, làng nghề. Một số trường hợp đã mua thẻ BHYT nhưng ngắt quãng, không duy trì tham gia trong 5 năm liên tục nên bị ảnh hưởng đến quyền lợi khi khám chữa bệnh bằng kỹ thuật cao, có chi phí lớn, nhất là khi giá viện phí tăng. Từ ngày 1.1.2020, giá của 2.019 dịch vụ khám chữa bệnh không thuộc phạm vi thanh toán của Quỹ BHYT tại các cơ sở khám chữa bệnh nhà nước trong tỉnh được điều chỉnh, một số giá dịch vụ y tế tăng. Những người chưa tham gia BHYT càng phải chịu thêm gánh nặng nếu không may bị tai nạn, rủi ro bệnh tật phải đi khám chữa bệnh.

Đẩy mạnh tuyên truyền

Theo bà Lương Thị Thu Hảo, Trưởng Phòng Truyền thông và Phát triển đối tượng (Bảo hiểm Xã hội tỉnh), nguyên nhân chính khiến nhiều người chưa tham gia BHYT là do nhận thức về BHYT còn hạn chế. Nhiều người chưa hiểu đúng và đầy đủ về lợi ích khi tham gia BHYT nên chưa quan tâm. Không tham gia BHYT đồng nghĩa việc người lao động ít khi được thăm khám sức khỏe định kỳ. Chỉ khi bệnh nặng, gặp rủi ro do tai nạn mới tìm mua thẻ BHYT nhưng lại không được hưởng chế độ BHYT ngay sau khi mua thẻ, kéo theo chi phí chữa trị tốn kém. 

Một lý do nữa là kinh tế của không ít hộ gặp nhiều khó khăn, thu nhập không ổn định nên đắn đo trước việc đóng một khoản tiền cùng lúc để mua thẻ cho các thành viên trong gia đình. Không ít người cũng còn băn khoăn về chất lượng khám chữa bệnh BHYT.  

Việc tham gia BHYT là quy định bắt buộc nhưng hiện nay lại chưa có chế tài xử lý những trường hợp không tham gia. Kinh phí cho công tác tuyên truyền ở cơ sở còn thấp dẫn đến hiệu quả tuyên truyền chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra về chính sách BHYT toàn dân. Các đại lý thu BHYT còn hạn chế về kỹ năng tuyên truyền Luật BHYT, một số nhân viên chưa chủ động tiếp cận các đối tượng để tuyên truyền, vận động... là những nguyên nhân khiến nhiều người lao động chưa tham gia BHYT.

Ở độ tuổi dưới 45, với tâm lý chủ quan về sức khỏe nên nhiều người chưa nhận thức được việc tham gia BHYT là rất cần thiết cho chính mình và cộng đồng, không thực hiện nguyên lý là bảo hiểm khi trẻ khỏe để thụ hưởng khi ốm đau bệnh tật. Với đối tượng lao động tự do, công việc không ổn định, thường xuyên vắng mặt ở địa phương, công tác tuyên truyền của các đại lý, nhân viên bảo hiểm càng gặp khó khăn, nhất là do ảnh hưởng của dịch Covid-19. 

Toàn tỉnh cần 39.000 người tham gia BHYT để đạt tỷ lệ bao phủ 90% số dân. Để tiến tới BHYT toàn dân, theo bà Lương Thị Thu Hảo, cần lựa chọn, xây dựng kế hoạch tổ chức tuyên truyền phù hợp với từng nhóm đối tượng, giao chỉ tiêu kế hoạch phát triển đối tượng tham gia BHYT cho từng đại lý thu, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và kịp thời giải quyết những vướng mắc từ khâu đăng ký tham gia đến thủ tục thanh toán chi phí khám chữa bệnh bằng thẻ BHYT.

THẢO NGUYỄN