Cùng con vào thời đại số: Giúp con thoát cảnh "ngáp ngắn, ngáp dài"

23/05/2021 14:18

Dịch COVID-19 bùng phát, học sinh nhiều nơi phải quay về học trực tuyến. Dù đã tạm quen với hình thức này, hầu hết học sinh vẫn gặp không ít khó khăn khi phải ngồi học trước màn hình máy tính hàng giờ liền.


Nếu thầy cô và bố mẹ thấy con đang học trực tuyến mà ngáp liên tục, thậm chí chảy nước mắt, mặt mũi bơ phờ, điều đó cho thấy con đang quá tải, mất tập trung, khả năng tiếp thu giảm sút... Việc dạy và học như thế có điều gì đó sai sai, cần điều chỉnh.

"Lỗi" ở cơ chế tự nhiên

Các nghiên cứu về khả năng tập trung của con người cho thấy với người lớn, thời gian tập trung sẽ nằm trong khoảng 25 - 30 phút tùy người. Chính vì thế, Pomodoro là một kỹ thuật nổi tiếng giúp nâng cao hiệu suất bằng cách chia ca làm việc thành nhiều phiên, mỗi phiên kéo dài 25 phút, theo sau là những khoảng nghỉ ngắn 5 phút. Cứ sau 4 phiên như thế, chúng ta cần nghỉ khoảng 15 - 20 phút.

Kinh nghiệm dạy học trực tuyến của tôi cho thấy với sinh viên, thời gian thực sự tập trung chỉ khoảng 15 - 20 phút. Với học sinh trung học, con số này là 12 - 15 phút; còn học sinh tiểu học chỉ 7 - 10 phút.

Sau khoảng thời gian này là các con bắt đầu ngó nghiêng xung quanh, đi vệ sinh hoặc chát chít trêu chọc nhau... Bố mẹ chỉ cần học cùng con một tiết sẽ thấy cứ sau khoảng 10 phút là trong lớp thế nào cũng có vài bạn xin đi vệ sinh hoặc gửi tin nhắn riêng, gửi đường link... để vui đùa, giải trí.

Dù vô thức, mục đích của tất cả các việc này đều là để... tự vệ. Vì sao vậy? Vì sự tập trung của các con đã "chạm ngưỡng", bộ não của các con tự động nghĩ ra các việc đó để thư giãn và tự vệ.

Có thể hình dung những biểu hiện như đau bụng, buồn nôn, chảy nước mắt... đều là sự "trốn chạy" của cơ thể khỏi các đe dọa sinh tồn. Tương tự, những hành vi phát sinh trong giờ học trực tuyến chẳng qua là sự phản ứng tự nhiên trước sự đe dọa từ việc phải tập trung quá mức bộ não cho phép, khi tiết học thường kéo dài liên tục từ 35 - 45 phút.

Thường thì nhiều thầy cô và bố mẹ không coi trọng chuyện này. Mối quan tâm lớn hơn của giáo viên là "chạy" hết bài, trong khi đó bố mẹ thường chỉ muốn con ngồi yên ngoan ngoãn học: "Con học đi, làm bài đi, ngồi yên nghe cô dạy. Không được nghịch".

Làm gì để giúp con trẻ tập trung?

Câu trả lời tất nhiên là phải bảo vệ con trước các "đe dọa sinh tồn". Cụ thể, trước mỗi dấu hiệu mất tập trung, phải dừng lại để con được thư giãn khoảng 2 phút rồi mới tiếp tục.

Muốn vậy, về phía thầy cô, cần thiết kế bài giảng thành các môđun nhỏ, mỗi môđun có thời lượng từ 7 - 10 phút tùy lứa tuổi. Như thế, một tiết học sẽ gồm 4 môđun. Cứ hết 1 môđun là thư giãn khoảng 2 phút. Các môđun cũng không được cùng kiểu mà đan xen nhiều loại khác nhau để tránh sự nhàm chán.

Trong giáo dục có cả một hệ thống thuật ngữ để gọi tên các hoạt động dạy và học như: hình thành kiến thức, hoạt động, thực hành, trò chơi, vận dụng, củng cố, mở rộng kiến thức... Tùy theo yêu cầu cụ thể mà chọn các môđun phù hợp để đưa vào bài học.

Trong trường hợp thầy cô không nhận ra sự quá tải của học sinh, bố mẹ cần chủ động xin phép thầy cô và nhắc con tạm dừng 2 phút để nghỉ. Nếu không ở cạnh con thì ít nhất cũng phải dặn dò con rằng con có quyền được nghỉ 2 phút sau khi học tập trung từ 7 - 10 phút. Nếu không là quá sức, trái tự nhiên và phản tác dụng.

Trong thời gian nghỉ giữa giờ này, con có thể đứng dậy vươn vai, đi lại, uống nước hoặc trò chuyện vài câu ngắn với bố mẹ. Điều này vừa giúp con thư giãn vừa tăng thêm vận động, thay vì chỉ ngồi lì trước máy tính.

Ngoài ra, việc ngồi lâu học trước màn hình điện thoại hoặc máy tính thường làm cho trẻ mệt mỏi và đánh mất kết nối tự nhiên giữa người và người. Việc này nếu kéo dài sẽ không tốt cho sự phát triển lành mạnh của trẻ. Vì thế, bên cạnh việc hỗ trợ về mặt kỹ thuật, nếu bố mẹ ở nhà trong lúc con học trực tuyến thì cần thường xuyên trò chuyện và động viên con trong giờ nghỉ giải lao giữa các tiết học.

Việc này bắt đầu trước hết bằng sự ghi nhận sự đúng giờ hoặc cố gắng của con trong quá trình học. Và khi thấy con xứng đáng, cần chủ động khen ngợi con, làm cho con thấy mình có người đồng hành trong quá trình học và cố gắng của mình được ghi nhận.

20-20-20

Với những người sử dụng máy tính, do phải nhìn lâu vào màn hình nên mắt dễ bị mỏi. Để bảo vệ mắt khi dùng máy tính, các chuyên gia đã đưa ra quy tắc 20 - 20 - 20, nghĩa là: sau 20 phút nhìn màn hình, cần nhìn xa 20 feet (khoảng 6m) trong 20 giây để thư giãn mắt.

Để "online" bớt khô khan

Không chỉ trò chuyện hoặc động viên, bố mẹ cần chủ động có những tiếp xúc thân mật ở mức độ phù hợp như đập tay khi con làm xong bài hoặc ôm con vào giờ nghỉ hay sau buổi học, để con giữ được kết nối tự nhiên giữa người với người. Điều này sẽ làm cho việc học trực tuyến bớt khô khan máy móc, giúp con cảm nhận được tinh thần đồng đội của cả gia đình, từng bước hình thành một không gian sống và học tập theo tinh thần "đồng kiến tạo".

Theo Tuổi trẻ

(0) Bình luận
Cùng con vào thời đại số: Giúp con thoát cảnh "ngáp ngắn, ngáp dài"